Prywatne pożyczki stają się coraz bardziej popularne, zwłaszcza w czasach, gdy instytucje bankowe stawiają coraz wyższe wymagania wobec kredytobiorców. Warto jednak wiedzieć, że każda pożyczka, również ta prywatna, podlega pewnym regulacjom prawnym, w tym przedawnieniu.
Przedawnienie – co to takiego?
Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która chroni dłużników przed nieograniczoną w czasie możliwością dochodzenia roszczeń przez wierzycieli. Po upływie określonego czasu, dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia, powołując się na przedawnienie.
Okres przedawnienia prywatnych pożyczek
Podstawowy termin przedawnienia
Zgodnie z przepisami polskiego prawa cywilnego, termin przedawnienia roszczeń związanych z prywatnymi pożyczkami wynosi co do zasady 6 lat. Jest to ogólny termin przedawnienia, który obowiązuje dla większości roszczeń cywilnoprawnych, jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Terminy szczególne
Dla niektórych rodzajów roszczeń prawo przewiduje krótsze terminy przedawnienia. W przypadku pożyczek udzielanych w ramach działalności gospodarczej, termin ten wynosi 3 lata.
Wartości graniczne
Zmiany w prawie wprowadzone nowelizacją Kodeksu cywilnego z 9 lipca 2018 roku skróciły ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych z 10 do 6 lat, jednak dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem lub mediatorem, okres ten wynosi nadal 10 lat.
Jak liczyć termin przedawnienia?
Początek biegu przedawnienia
Termin przedawnienia roszczenia z tytułu prywatnej pożyczki zaczyna biec od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Oznacza to dzień, w którym dłużnik powinien zwrócić pożyczoną kwotę.
Przerwanie biegu przedawnienia
Przerwanie biegu przedawnienia może nastąpić w kilku sytuacjach:
- Wszczęcie postępowania sądowego przez wierzyciela,
- Uznanie długu przez dłużnika,
- Wszczęcie mediacji między stronami.
Po przerwaniu biegu przedawnienia termin zaczyna biec na nowo od początku.
Zawieszenie biegu przedawnienia
Bieg przedawnienia może również ulec zawieszeniu, np. w przypadku gdy wierzyciel nie mógł dochodzić roszczenia z powodu siły wyższej (np. klęski żywiołowej).
Skutki przedawnienia
Po upływie terminu przedawnienia, dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia, co oznacza, że nie jest już zobowiązany do spłaty pożyczki. W praktyce jednak wierzyciel nadal może dochodzić roszczeń, ale jeśli dłużnik powoła się na przedawnienie, sąd oddali powództwo.
Działania wierzyciela przed przedawnieniem
Aby uniknąć przedawnienia roszczenia, wierzyciel powinien podejmować odpowiednie kroki prawne. Przede wszystkim powinien monitorować terminy i w razie potrzeby podejmować działania przerywające bieg przedawnienia, takie jak złożenie pozwu do sądu.
Przykłady z życia
Przykład 1
Pan Jan pożyczył swojemu koledze Markowi kwotę 10 000 złotych. Umówili się, że Marek zwróci pieniądze za 3 lata. Jeśli Marek nie odda pożyczki w terminie, Pan Jan ma 6 lat od dnia wymagalności roszczenia, aby podjąć kroki prawne. Po upływie tego czasu, jeśli nie podejmie żadnych działań, roszczenie przedawni się.
Przykład 2
Pani Anna pożyczyła pieniądze swojemu sąsiadowi w ramach swojej działalności gospodarczej. Umówili się na zwrot w ciągu roku. Termin przedawnienia w tym przypadku wynosi 3 lata od dnia wymagalności roszczenia. Jeśli sąsiad nie zwróci pożyczki, Pani Anna ma 3 lata na podjęcie działań prawnych, aby dochodzić zwrotu pożyczki.
Prywatne pożyczki, choć często udzielane w sposób nieformalny, podlegają ścisłym regulacjom prawnym dotyczącym przedawnienia. Wierzyciele powinni być świadomi tych terminów i podejmować odpowiednie działania, aby zabezpieczyć swoje roszczenia. Znajomość przepisów dotyczących przedawnienia może uchronić przed nieprzyjemnymi niespodziankami i utratą możliwości dochodzenia swoich praw.
