1. Weryfikacja historii kredytowej w Biurze Informacji Kredytowej (BIK)
Banki najczęściej zaczynają proces sprawdzania potencjalnego kredytobiorcy od Biura Informacji Kredytowej (BIK). To tutaj gromadzone są informacje na temat historii kredytowej wszystkich osób, które kiedykolwiek zaciągnęły kredyt lub pożyczkę w banku. Dane te obejmują:
- Liczbę zaciągniętych kredytów – zarówno aktywnych, jak i spłaconych.
- Terminowość spłat – informacje o opóźnieniach w spłatach kredytów.
- Obecne zadłużenie – wysokość obecnych zobowiązań kredytowych.
Informacje zgromadzone w BIK pozwalają bankom ocenić, jak odpowiedzialnie klient podchodził do swoich zobowiązań finansowych w przeszłości.
2. Sprawdzanie w Krajowym Rejestrze Długów (KRD)
Krajowy Rejestr Długów (KRD) to kolejna baza danych, którą banki przeglądają. KRD gromadzi informacje o zadłużeniach osób fizycznych oraz firm. Dane w KRD mogą obejmować:
- Niespłacone faktury – od firm usługowych, dostawców energii, czy operatorów telefonicznych.
- Długi alimentacyjne – zobowiązania wynikające z niepłaconych alimentów.
- Inne zobowiązania – na przykład kary sądowe, grzywny, mandaty.
Obecność w KRD może znacząco obniżyć szanse na otrzymanie kredytu, ponieważ świadczy o problemach finansowych klienta.
3. Weryfikacja w innych biurach informacji gospodarczej
Oprócz BIK i KRD, banki mogą również korzystać z innych biur informacji gospodarczej, takich jak:
- BIG InfoMonitor – który łączy dane z BIK i KRD oraz dodatkowo z bazami danych innych instytucji.
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej – które gromadzi dane o dłużnikach, również tych pochodzących z sektora publicznego.
Korzystanie z wielu źródeł informacji gospodarczej pozwala bankom na dokładniejszą ocenę ryzyka kredytowego.
4. Ocena zdolności kredytowej
Zdolność kredytowa to jeden z kluczowych elementów oceny kredytobiorcy. Banki analizują:
- Dochody – regularność i wysokość dochodów, które wpływają na konto klienta.
- Wydatki – stałe koszty życia, zobowiązania finansowe, takie jak inne kredyty, alimenty, czy leasingi.
- Formę zatrudnienia – umowa o pracę na czas nieokreślony, kontrakty, działalność gospodarcza.
Na podstawie tych informacji bank oblicza, czy klient będzie w stanie regularnie spłacać nowy kredyt.
5. Sprawdzanie pracodawcy i miejsca zatrudnienia
Banki mogą również weryfikować informacje dotyczące zatrudnienia klienta:
- Kontakt z pracodawcą – w celu potwierdzenia zatrudnienia i stabilności finansowej klienta.
- Weryfikacja umowy o pracę – sprawdzenie, czy umowa jest na czas określony, nieokreślony, czy może na zastępstwo.
- Stabilność firmy – ocena, czy pracodawca jest stabilny finansowo i czy klient nie jest zagrożony utratą pracy.
6. Analiza rachunków bankowych
Banki mogą także przeprowadzać analizę kont bankowych klienta:
- Wpływy na konto – regularność i wysokość wpływów, co może świadczyć o stabilności finansowej.
- Wydatki z konta – analiza wydatków może pomóc w ocenie stylu życia i zdolności do spłacania zobowiązań.
- Historia transakcji – identyfikacja ewentualnych problemów finansowych, jak na przykład częste opóźnienia w spłatach rachunków.
7. Sprawdzenie majątku i zabezpieczeń
Niektóre kredyty, zwłaszcza hipoteczne, wymagają dodatkowych zabezpieczeń. Banki mogą wtedy:
- Ocenić wartość nieruchomości – która ma być zabezpieczeniem kredytu.
- Sprawdzić inne aktywa – takie jak samochody, inwestycje czy oszczędności.
- Wymagać poręczycieli – co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo spłaty kredytu.
8. Weryfikacja w rejestrach publicznych
Banki mogą korzystać z różnych rejestrów publicznych, takich jak:
- Rejestr PESEL – w celu weryfikacji tożsamości klienta.
- Rejestry sądowe – sprawdzenie, czy klient nie jest objęty postępowaniem egzekucyjnym, upadłościowym czy innym postępowaniem sądowym.
- Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – w przypadku przedsiębiorców, aby zweryfikować ich działalność i jej kondycję.
9. Ocena ryzyka kredytowego
Ostateczna decyzja o przyznaniu kredytu zależy od kompleksowej oceny ryzyka kredytowego. Banki korzystają z algorytmów i modeli statystycznych, które uwzględniają:
- Scoring kredytowy – wynik punktowy oceniający ryzyko kredytowe na podstawie historii kredytowej i innych danych.
- Analizę ilościową i jakościową – dane liczbowe oraz oceny jakościowe dotyczące stabilności finansowej klienta.
Wynik tej oceny decyduje o wysokości przyznanego kredytu, oprocentowaniu oraz innych warunkach umowy kredytowej.
10. Monitoring po przyznaniu kredytu
Banki nie kończą weryfikacji kredytobiorcy w momencie przyznania kredytu. Często monitorują jego sytuację finansową przez cały okres trwania umowy kredytowej. Weryfikują:
- Regularność spłat – czy kredytobiorca terminowo spłaca raty kredytowe.
- Zmiany w sytuacji finansowej – takie jak utrata pracy, zmniejszenie dochodów, które mogą wpłynąć na zdolność do spłaty kredytu.
Regularne monitorowanie pozwala bankom na szybką reakcję w przypadku problemów ze spłatą kredytu, np. poprzez restrukturyzację zadłużenia.
Proces weryfikacji kredytobiorcy przez banki jest skomplikowany i wieloetapowy. Obejmuje nie tylko analizę historii kredytowej i zdolności kredytowej, ale także sprawdzanie różnych rejestrów długów, analizę dochodów i wydatków, a nawet monitorowanie sytuacji finansowej po przyznaniu kredytu. Wszystkie te kroki mają na celu minimalizację ryzyka kredytowego i zapewnienie, że kredytobiorca będzie w stanie terminowo spłacać swoje zobowiązania.
